Bijzondere Tijden. Week 21

Gezondheid vs Vrijheid?

Het was bij een eerdere briefing van Minister President Rutte dat hij dat zinnetje zei dat me nog altijd bezighoudt:
“Want de vrijheid van de één mag niet ten koste gaan van de gezondheid van de ander”.

Misschien denk je: 'Natuurlijk! Logisch toch?'
Het lijkt inderdaad heel logisch en temidden van de uitleg over de maatregelen om het Covid-virus in te perken, is dat het ook.
Maar het bleef door mijn hoofd spelen; wat betekent het om de reikwijdte van vrijheid te verkleinen? Mede omdat het uit de mond kwam van een prominent lid van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie. Wat is zijn opvatting van vrijheid? Wat mag daar aan opgeofferd worden? En wat is zijn definitie van gezondheid?
Stel dat deze zin een leidend principe zou zijn voor alle bedrijven en ondernemingen. Stel dat we dat vertalen naar de economie, dat essentiële thema in de programma's van de meeste politieke partijen; dat de gezondheid van mensen dus bepalend zou zijn voor de productie van goederen, materialen, maar ook voor beleid, wet- en regelgeving, omdat dat allemaal niet ten koste mag gaan van de gezondheid.
Als ík dat zou omzetten naar de praktijk ….

Dan gaat de hoeveelheid fijnstof in de leefomgeving van snelwegen dus drastisch omlaag, want de vrijheid om uitlaatgassen te produceren wordt aan banden gelegd. Er komen andere manieren om onze voertuigen voort te bewegen. Het effect is onmiddellijke afname van het aantal ademhalingsklachten bij mensen die daar in de buurt wonen en schone lucht. Dat hebben we ook gezien tijdens de weken van onze intelligentie lockdown;
Dan is het gebruik van pesticiden in de land- en tuinbouw van de baan; want het risico op ziekten als q-koorts of andere virussen is niet meer ondergeschikt aan de bedrijfsopbrengsten. De gezondheid van mensen is het uitgangspunt!
Dan mag Schiphol krimpen, want de normen voor geluidshinder en schone lucht staan dan niet meer ter discussie. Wat hebben we genoten van de stilte en die prachtige blauwe luchten toen al het vliegverkeer stil lag! Als de gezondheidsnorm de vliegvrijheid aan banden legt is ook het gesjoemel rondom onderzoek naar groeimogelijkheden van de luchtvaart voorbij.
En omdat uit onderzoeken is gebleken dat geldzorgen een slechte invloed hebben op de ontwikkeling van een goede gezondheid, gaan we overstappen naar een gegarandeerd basisinkomen; geen toeslagen-gedoe meer maar een herverdeling van de rijkdom. Dat zijn de eerste dingen die mij te binnen schieten en ik zou daar blij mee zijn.

Maar er is ook een andere uitleg met andere accenten en andere gevolgen.
Zoals de vrijheid inleveren om naar buiten te gaan als je dat wilt, of alleen als je een deugdelijk mondkapje voor doet of dat vaccinaties verplicht worden. In allerlei landen wordt de vrijheid van inwoners in meer of mindere mate beperkt door hun overheden met als reden gezondheidsbescherming en worden noodtoestand-verordeningen gebruikt om het opschorten van privacy te legaliseren. Dat is al gewoon in China. In Hongarije en Polen staat de rechtstaat onder druk, net als in Turkije. Dus vrijheid inleveren ten bate van onze gezondheid komt bepaalde regimes heel goed uit.

Het is niet raar dat dat zinnetje van de minister president bleef hangen. Want het is nu logisch en we houden ons aan de maatregelen. Maar hoe gaan we verder? Hoe goed zijn politici en overheden geïnformeerd? Hoe ver reikt de invloed wetenschappers en zijn die het allemaal met elkaar eens over wat nodig, wenselijk, het beste is om onze gezondheid te waarborgen? Hoe onafhankelijk kan de wetenschap onderzoek doen en hoe zijn financiële belangen vervlochten met de macht van Big Pharma?
We hebben de wetenschap nodig om ons goed te informeren voordat we besluiten kunnen nemen over hoe verder. Maar dat moet samenkomen in een visie; mensen uit allerlei andere velden van kennis en ervaring kunnen in gesprek over het geleidelijk opheffen van deze lockdown én over het her-inrichten van de samenleving. Tijdelijke/beperkende maatregelen krijgen op die manier draagvlak, maar ook de inventieve oplossingen die al gevonden zijn tijdens deze intelligente lockdown, krijgen een doorstart. Het televisieprogramma Tegenlicht liet daarover al mensen met ervaring aan het woord, zoals onze Urgenda-directeur Marjan Minnesma.

Maar/en … we hebben dit nog nooit eerder gedaan. Pippi Langkous wist al dat de kans groot is dat het dan lukt. Ik heb daar veel vertrouwen in, mits we onszelf de ruimte (durven) geven om te experimenteren en we de vrijheid krijgen om fouten te maken. Geld blijkt bij nader inzien geen belemmering, dan weten we nu.
We kunnen het of/of principe loslaten en nauw samen-werken met elkaar. Dat is een groot avontuur, daarover kan Pippi je vertellen maar ook al die andere moedige vernieuwers die rondlopen in de wereld. Dan doen dan echt iets nieuws: we zetten én gezondheid én vrijheid centraal. Dan maken we van 1 + 1 = 11.

Zorg voor jezelf en pas op elkaar.
Wat je aandacht geeft groeit!

Ineke Verdoner